Eind jaren zestig stonden enkele grote nieuwbouwplannen voor de binnenstad van Haarlem op stapel. Veel panden zouden worden gesloopt en grote stukken van het bodemarchief dreigden hierdoor te verdwijnen. Daarnaast zouden veel straten worden opengebroken en voorzien van nieuwe riolering. In eerste instantie werd voor de begeleiding een beroep gedaan op amateurarcheologen uit Velsen, die vanaf 1968 het onderzoek in Haarlem uitvoerden. De toename van het archeologisch werk was in 1970 aanleiding voor het oprichten van de Archeologische Werkgroep Haarlem (AWH). Vanaf 1983 werkt de AWH nauw samen met de beroepsarcheologen van gemeente aan het ontrafelen van het verre verleden van Haarlem en omgeving.

Unieke opgravingen
Dankzij de inzet van de AWH is er veel opgegraven in Haarlem en omgeving. Dit betreft unieke locaties, zoals een middeleeuwse pottenbakkerij onder C&A, het kasteel Huis ter Kleef in de stadskweektuin, prehistorische akkers en vuurstenen werktuigen naast het NS-station, de stadsuitleg van het legendarische Bakenes, beerputten, afvalkuilen en sloten onder het Brinkmann-complex en zware middeleeuwse funderingen onder -jawel- het Archeologisch Museum.

In totaal zijn in Haarlem 180 locaties door de AWH onderzocht, waardoor de kennis van het vroege Haarlem sterk kon worden uitgebreid en verfijnd.  Voor de vele belangstellende Haarlemmers werden open dagen, rondleidingen, lezingen en tentoonstellingen over de bevindingen georganiseerd.