Als de maand December begint is dit voor kinderen een spannende periode want Sinterklaas is weer in het land met allerlei cadeaus en lekkers. Helaas hebben de leden van de Archeologische Werkgroep Haarlem (AWH) na jaren opgraven en onderzoeken nog geen enkel spoor van de goedheiligman aangetroffen. Wel is tijdens restauratiewerken in de negentiende eeuw een fraaie steen met Sint Nicolaas gevonden. De steen lag begraven onder twee vloeren en werd als gevelsteen bovenin een fraai poortje in de Witte Herenstraat geplaatst. Hier is de goedgeefse heiligman al heel wat jaren in Haarlemse te bewonderen.

Comanshofje
Het poortje waarin de steen met Sint Nicolaas is opgenomen is het restant van het Comanshofje, dat in 1613 werd gesticht door het St. Nicolaas – of Comangilde (Koopmansgilde). Om onbekende redenen werd de steen in de zeventiende eeuw weer verwijderd en verdween uit het zicht. Op de steen is Sinterklaas ten voeten uit afgebeeld; met tabberd, mijter en staf, hier twee kinderen zegenend. Sinterklaas wordt namelijk ook gezien als beschermheilige van kinderen. In de linkerbovenhoek van de steen is een weegschaal opgenomen; dit was het blazoen van het koopmansgilde.

Sokken en schoenen
De Sint was in de vierde eeuw bisschop van Myra, aan de Turkse zuidkust en hier speelt zich ook het volgende verhaal af. In dit stadje woonde een arme vader en drie dochters die bijna niets te eten hadden. Ook sparen voor de bruidsschat om te kunnen trouwen zat er voor de dochters niet in. De Sint besloot om hen financieel te helpen maar wilde zich niet bekend maken, zo bescheiden als hij was. De ramen en deuren van de arme familie waren echter gesloten en er zat niets anders op dan het dak op te klimmen om zo wat geld door de schoorsteen te laten glijden. Eerder op de dag was de was gedaan en de kleding, waaronder wat sokken, hing te drogen voor de haard. Ook stonden voor de haard enkele schoenen te drogen. Natuurlijk viel het geld in één van de sokken of schoenen. Dit werd spoedig bekend en zo ontstond het gebruik om sokken of schoenen voor de haard te plaatsen in de hoop dat deze gevuld zouden worden. Het gebruik van de schoen lijkt nu toch meer bij het sinterklaasfeest te horen en de sok bij de kerstman, maar voor de kinderen is dit niet belangrijk, als er de volgende dag maar wat in zit.

Meer lezen?
Wie meer wil weten over Haarlemse gevelstenen moet zeker het boek ‘Gevelstenen van Haarlem‘ van Theo Bottelier en Peter van Graafeiland (1994) maar eens lezen. Tip: een mooi cadeau voor 5 december…