In deze rubriek wordt elke maand kort en krachtig een bijzonder, apart of juist heel gewoon opgegraven voorwerp belicht. Deze maand betreft het een laat-neolithische bijl.

In de zomer van 1986 kreeg de Archeologische Werkgroep Haarlem gelegenheid om onderzoek te doen op de plek waar de Haarlemse Auto Centrale (HAC) had gestaan aan de Jansweg nr. 9-15. De gebouwen van de HAC hadden geruime tijd leeggestaan en werden de laatste jaren door krakers bewoond die beruchte feesten gaven.

Strandwal
Het onderzoek naast het spoor en op zichtafstand van het Station Haarlem lag op de oostflank van de strandwal. Deze strandwal waarop de stad Haarlem zich ontwikkelde ligt noord-zuid georiënteerd. De voor Haarlemse begrippen grote opgravingsput werd droog gehouden door een bronbemaling, die één van de werkgroepsleden ’s morgens om acht uur aanzette, zodat wij bij aanvang van de opgraving droge voeten hielden. Het deed denken aan een grote zandbak waarin zich diverse sporen aftekenden.

Akkerlagen
Er werden twee akkerlagen gevonden, die door verstuiving van elkaar gescheiden waren met daarin duidelijke ploegsporen. Daarnaast waren diverse greppels en kuilen waar te nemen waaronder enkele paalkuilen. De sporen die hier werden gevonden dateren uit de late Steentijd circa 1800 voor Christus. Het aardewerk dat gevonden werd was van het type klokbeker en een enkel stuk wikkeldraad. Naast vuursteenafslagen kwamen er ook knoopschrabbers uit de grond. De vlakken werden geschaafd met z’n allen op een rij, waarbij het zand naar achteren werd weggewerkt.

Bijl en pijlpunt
Die zaterdag was het een mooie en heldere dag, de scheppen schoven makkelijk door het zand van de strandwal met zo hier en daar een tik als een steentje of vuursteen werd geraakt. De schep van een van de gravers raakte iets hards en voorzichtig werd er met de troffel verder geschaafd en daar kwam tot ieders verrassing een kleine bijl tevoorschijn. Helemaal rood gekleurd door de vochtige ondergrond. Later verkleurde hij naar zacht rose en grijsblauw. Het was helemaal een goede dag want op een later moment werd een prachtige pijlpunt door een van de andere werkgroepsleden gevonden. Een dag om nooit te vergeten.

De laat-neolithische bijl is te bewonderen in de vaste opstelling van het Archeologisch Museum aan de Grote Markt in Haarlem.