Wie denkt dat de leden van de Archeologische Werkgroep Haarlem e.o. alleen maar bezig zijn met opgravingen, het puzzelen van scherven en het tekenen van potjes komt bedrogen uit. Op zaterdag 2 april stond namelijk een groep enthousiaste leden in alle vroegte in het veld op buitenplaats Leyduin, in de gemeente Bloemendaal. Gewapend met grondboor, waterpas en meetlinten ging men aan de slag om de ondergrond in kaart te brengen.

Werkzaamheden
Op buitenplaats Leyduin vinden in opdracht van landschap Noord-Holland momenteel werkzaamheden plaats, waaronder de herbestemming van het Jufferhuis. Dit is het oudste pand op buitenplaats Leyduin en dateert uit de 18e eeuw. Daarnaast worden de Leybeek en de Graslanden heringericht. Met het oog op deze werkzaamheden assisteerde de Archeologische Werkgroep Haarlem e.o. bij het bodemonderzoek van een van de terreinen, waar mogelijk een paddenpoel wordt aangelegd.

Meten
Om een goed beeld van de ondergrond te krijgen is het terrein door middel van grondboringen in kaart gebracht. Over het gehele terrein is vooraf een meetsysteem van twee kruisende rechte lijnen uitgezet. Met het waterpas en de baak –een lang meetlat- werd eerst de hoogte van het huidige maaiveld langs de uitgezette lijnen opgemeten om een goed beeld te krijgen van het reliëf in het landschap. Ook konden hierdoor aansluitend de boringen en de aangetroffen grondlagen op de juiste hoogte ten opzichte van elkaar worden ingemeten. Een goede voorbereiding is het halve werk.

Grondboor
Langs de twee rechte lijnen werd om de 10 meter een grondboring gezet. Hiervoor werd met een gutsboor -te vergelijken met grote appelboor- tot circa drie meter diep in de bodem geboord. Het boren ging stap voor stap in zijn werk. De eerste boring van een meter lengte ging vanaf het maaiveld de bodem in. Nadat de boor met spierkracht de bodem was ingedrukt werd deze al draaiende weer omhoog gehaald. Zo blijft de vulling goed in guts van de boor zitten. Eenmaal boven werd de boor neergelegd en werd de vulling afgestoken met een troffel. De gelaagdheid van de vulling wordt zo goed zichtbaar en is klaar voor analyse.

Lagen lezen
De bovenlaag van de bodem is vaak verrommeld en omgewoeld door wortels van planten en bomen en door mensen en dieren. Maar daarna is het beeld vaak duidelijker. Na elke meter werd een verlengstuk aan de boor toegevoegd, waardoor tot circa drie meter diep in de bodem gekeken kon worden. Per boring werd gekeken naar de dikte van eventuele aanwezige lagen, veelal zand, veen, plantaardig bezinksel of cultuurlagen. In de guts was ook goed het verschil in kleur van de lagen en de samenstelling te zien. De vulling van elke laag werd bekeken en gevoeld en van het zand werd ook de grootte van de korrels bepaald. Uiteraard is alles uitvoerig gedocumenteerd. De bodemopbouw laat zich zo lezen als bladzijden in een boek.

Beeld
Er zijn in de loop van de dag enkele tientallen boringen op het terrein gezet. Door de lagen van alle boringen overzichtelijk naast elkaar te projecteren ontstaat een goed beeld van de bodemopbouw in het terrein. Deze informatie kan vervolgens worden gebruikt om de plannen voor het terrein uit te voeren. Voorlopig is het nog even wachten op de resultaten, want de vele gegevens worden de komende periode eerst zorgvuldig onderzocht en geïnterpreteerd.