Gruis pluizen, scherven dateren en zelf potjes tekenen. Het kon allemaal tijdens de Archeologiedag op zaterdag 12 oktober jl. in het Archeologisch Museum Haarlem. Samen met de vrijwilligers van het museum lieten de leden van de Archeologische Werkgroep Haarlem e.o. ruim 175 geïnteresseerden – jong, oud, Haarlemmer of van ver over de grens- kennismaken met de leuke en boeiende wereld van de Nederlandse archeologie!
Hieronder enkele actiefoto’s om nog even na te genieten:
Op zaterdag 12 oktober organiseren Team Archeologie Haarlem, het Archeologisch Museum Haarlem en de Archeologische Werkgroep Haarlem weer diverse activiteiten tijdens de Nationale Archeologiedagen. Er zijn leuke workshops, demonstraties en kinderactiviteiten. De activiteiten vinden plaats in het Archeologisch Museum, tussen 12.00 en 16.00 uur en zijn gratis toegankelijk. Tijdens de Archeologiedagen kan iedereen die geïnteresseerd is kennis maken met de leuke en boeiende wereld van de Nederlandse archeologie!
Programma:
Workshop gruis uitvlooien (doorlopend)
Uit de gracht van het middeleeuwse kasteel Huis ter Kleef is heel veel fijn gruis opgegraven. In dit gruis bevinden zich allerlei interessante resten, zoals botjes, schelpen en kleine voorwerpen. Denk aan knoopjes, dobbelsteentjes en spelden. Help mee met het uitzoeken van de honderden kilo’s gruis. Gewapend met een pincet en een vergrootglas kun je gelijk aan de slag.
Workshop leren scherven determineren (doorlopend)
Tijdens opgravingen worden vaak enorme hoeveelheden scherven keramiek gevonden. Help mee met determineren van de scherven. Aan de hand van kenmerken van de scherf ontdek je in enkele stappen van welk voorwerp de scherf afkomstig is en hoe oud de scherf is. We hebben een handige schervenplattegrond voor je gemaakt. Je hoeft dus echt geen volleerd archeoloog te zijn om mee te doen.
Demonstratie potjes tekenen (doorlopend)
Benieuwd wat er met alle opgegraven potjes wordt gedaan? Kijk mee met een echte tekenaar en leer waarom alle potten heel precies worden opgemeten en getekend. Ook zijn er archeologische boeken aanwezig waarin je kunt zien wat er met de tekeningen wordt gedaan en waarom ze zo belangrijk voor archeologen zijn.
Over de Nationale Archeologiedagen
De Haarlemse Archeologiedag is onderdeel van de Nationale Archeologiedagen. In dit weekend organiseren archeologen, amateurarcheologen en vrijwilligers allerlei activiteiten voor iedereen die geïnteresseerd is in het rijke verleden van ons land en de leuke en boeiende wereld van de Nederlandse archeologie. Dit jaar worden de Nationale Archeologiedagen alweer voor de vijfde keer georganiseerd. En Haarlem doet al vanaf het prille begin enthousiast mee!
Locatie:
Archeologisch Museum Haarlem
Grote Markt 18k
12.00 -16.00 uur
Alle activiteiten zijn gratis! (aanmelden niet nodig)
Meer informatie:
www.archeologiedagen.nl
In deze rubriek wordt elke maand kort en krachtig een bijzonder, apart of juist heel gewoon opgegraven voorwerp belicht. Deze maand betreft het een urinaal, oftewel een pisglas.
Leden van de AWH in actie tijdens de opgraving.
In 1988 is door de leden van de Archeologische Werkgroep Haarlem een archeologisch onderzoek uitgevoerd op een braak terrein ter hoogte van ’t Krom 29-39. Naast dikke ophogingslagen uit de periode 1350-1360 zijn er diverse sporen uit latere perioden aangetroffen, waaronder waterputten en beerputten. In de beerputten zijn in de beer, poep van de bewoners, veel fragmenten van gebruiksvoorwerpen gevonden, zowel van keramiek al van glas. Naast diverse drinkglazen, flessen en een drinkschaal uit de zeventiende eeuw is er ook een pisglas aangetroffen. Het pisglas dateert uit de periode 1600-1675.
Het pisglas uit de beerput van de opgraving op ’t Krom.
Glasvondsten
Alhoewel tijdens opgravingen vaak grote hoeveel heden scherven van keramiek worden gevonden zijn glasvondsten heel wat minder talrijk. Zo is het aantal glazen voorwerpen in de beerput beperkt tot 11 stuks. In andere beerputten is helemaal geen glas aangetroffen. De vondst van een pisglas op de locatie in de Bakennesserbuurt is niet opmerkelijk. Naast het gebruik van pisglazen in hospitalen werden ze namelijk ook gebruikt in burgerlijke contexten. Alhoewel het pisglas in scherven is gevonden kon het model dankzij ijverig puzzelwerk worden gereconstrueerd. Het pisglas bestond uit een bolvormig lichaam, voorzien van een hals met een platte rand.
Prudentia (detail) door Pieter Breughel (1564-1638).
Pis kijken
In vergelijking met de gevonden glasscherven van de andere voorwerpen zijn de glasscherven van het pisglas zeer dun en helder. Dit was nodig om de kleur van de urine in het pisglas goed te kunnen bestuderen. Aan de hand van de kleur van de plas werd een diagnose voor de ziekte van een patiënt gesteld. Het geringste kleurverschil kon zo worden waargenomen. Oudere pisglazen waren vaak nog gemaakt van wat dikker groen glas en waren hierdoor niet ideaal in het gebruik.
Deze manier van diagnosticeren was tot ver in de zeventiende eeuw populair. Of de zieke weer is herstelt is helaas niet uit de opgravingsgegevens uit te maken. Het pisglas is op een zeker moment gebroken en weggegooid.
Fragmenten glas uit Haarlem waaronder twee platte randfragmenten van dikke groenkleurige pisglazen.
Archeologische Werkgroep Haarlem 