Tagarchief: Spinning Shards

Spinning Shards: een vleugje China

Posted on by
Beantwoorden

Met “Spinning Shards’ kijk je op een andere manier naar vondsten uit de Haarlemse bodem!

In de 17de eeuw maakte Nederland kennis met Chinees porselein. Men verwonderde zich over de dunne harde scherf en de soms raadselachtige voorstellingen op de voorwerpen. Ook werden ‘Chinezen’ afgebeeld op het porselein. Afbeeldingen van deze bewoners uit het verre en exotische land waren heel geliefd.

Porselein was aanvankelijk duur en de aanvoer stokte soms langere tijd. Dit gat in de markt benutten de Hollandse plateelbakkers om Chinees porselein te imiteren. De techniek om porselein te maken bestond nog niet in Europa. De pottenbakkers probeerden een goede imitatie te maken in faience.

De witte ondergrond werd verkregen door tinglazuur aan te brengen met daarop een blauwe beschildering. Een mooi voorbeeld hiervan is dit kopje van faience. Hierop zijn in vakken – een kenmerk van het Chinees kraakporselein –  Chinezen afgebeeld, met in de smallere panelen een zonnebloem. Het kopje is niet compleet, maar op de achterste helft is nog een deel van een Chinese figuur in een landschap te zien.

video: Esther van Enckevort

Spinning Shards: Appliques op een steengoed kan

Posted on by

Met “Spinning Shards’ kijk je op een andere manier naar vondsten uit de Haarlemse bodem!

Deze steengoed kan komt uit het Rijnland (Keulen of Frechen) en is vervaardigd in de eerste helft van de zestiende eeuw. Steengoed wordt gemaakt van klei die geschikt is om op een hoge temperatuur (1200-1300 graden) te bakken. De scherf is daardoor niet meer poreus waardoor deze kannen heel geschikt zijn voor dranken zoals wijn en bier. De decoratie in reliëf maakt het ook aantrekkelijk om ze op tafel te zetten. De versieringen (appliques) worden in mallen gevormd en voor het bakken op de kan aangebracht. Voorbeelden van deze vormen werden gehaald uit modelboeken of prenten. Het bestrijken van de kan met een ijzerhoudende engobe zorgde voor een bruine kleur. De kleurloze glazuurlaag ontstond door het te bestrooien met zout.

De bolvormige kan heeft een band over de buik. De band is versierd met plantenranken met medaillons en bladmaskers. Boven en onder deze band zijn loodrecht acanthusbladeren en medaillons aangebracht. Met het aanbrengen van de appliques is iets merkwaardigs gebeurd. Op de ene helft van de kan zitten de medaillons en acanthusbladen recht boven elkaar, op de andere helft verspringen ze. De medaillons hebben allemaal een klassiek aandoend mannenhoofd en profil met gestileerd haar dat op een helm lijkt. Dit is een echt Renaissance motief.

De cilindervormige hals bevat een fries met schilden met het Amsterdamse stadswapen. Met het aanbrengen van stadswapens, zoals die van Amsterdam of Antwerpen, maakten de Rijnlandse pottenbakkers de kannen extra aantrekkelijk voor afzetgebieden die verder weg lagen, zoals de Nederlanden. De gunstige locatie bij de Rijn maakte het vervoer per schip erg gemakkelijk.

video: Esther van Enckevort

Spinning Shards: Lange Lijzen

Posted on by

In de rubriek “Spinning Shards’ kijk je op een andere manier naar vondsten uit de Haarlemse bodem!

Dit flesje van porselein is gemaakt in China in de tijd van keizer Kangxi (regeert 1662-1722). Na een onrustige tijd met burgeroorlogen kwam vanaf 1683 de porseleinproductie onder zijn bewind weer tot volle bloei. Veel porselein is toen door de Nederlanders ingekocht en naar Nederland verscheept.

Het balustervormige vaasje is in de mal gevormd en heeft een indeling in vakken in reliëf. De hals is afgebroken. Onder het glazuur is in kobaltblauw de beschildering aangebracht. In de boogvormige compartimenten zijn slanke elegante dames afgebeeld. De Nederlanders noemden ze in de 17de eeuw al ‘Lange Lijzen’. Afwisselend zijn Lange Lijzen en bloempotten op een taboeret (bijzettafeltje) geschilderd. De schouder is gedecoreerd met een bloementak en de hals heeft een band met spiralen. Lange Lijzen waren geliefd en zijn op veel porseleinen voorwerpen geschilderd zoals kopjes, schoteltjes, vazen en borden.

video: Esther van Enckevort