Categorie archief: Geen categorie

Kijkje in het archeologisch depot

Posted on by

Hoe leuk is het om eens binnen te kijken op een plek waar je normaal niet kunt komen? Op zondag 19 juni houdt het archeologisch depot een open dag. Hier worden voorwerpen bewaard die bij opgravingen in Haarlem zijn gevonden. En uiteraard helpen de leden van de Archeologische Werkgroep Haarlem een handje mee. Komt je ook?  

In het depot ligt van alles; van kookpotten tot tegels en van leren schoenen tot botmateriaal. Allemaal bij archeologisch onderzoek in Haarlem tevoorschijn gekomen. “Alles moet op een speciale manier verpakt worden, een voorwerp van hout bewaar je bijvoorbeeld op een andere manier dan metaal”, vertelt Marjolein van den Dries, conservator van het Archeologisch Museum Haarlem aan de Grote Markt. “Zo zorgen we ervoor dat deze vondsten uit het verleden van Haarlem zo goed mogelijk bewaard blijven.”

Schat aan informatie
De deuren van het archeologisch depot zijn normaal gesproken gesloten voor het publiek. “Het leuke is dus dat je nu een kijkje kan nemen op een plek waar je normaal niet komt. We hebben natuurlijk ons museum aan de Grote Markt, waar de mooiste vondsten te zien zijn. En ook in de Bakenesserkerk waar het team Erfgoed werkt, zijn vitrines met voorwerpen. Maar daarnaast zijn er nog een heleboel spullen die in de afgelopen decennia opgegraven zijn, die je normaal niet kunt bekijken. Nu dus wel.”

De vondsten in het depot vertellen ons van alles over het verleden van Haarlem. “Wanneer er ergens een opgraving is, worden alle vondsten eerst schoongemaakt en onderzocht. En uiteindelijk komen ze dan hier terecht. De archeologen maken een rapport over zo’n opgraving waarin staat welke informatie over het verleden we hieruit kunnen halen.

Activiteiten
De open dag wordt georganiseerd door de archeologen van de gemeente Haarlem samen met de Archeologische Werkgroep Haarlem (AWH). Aanleiding zijn de Nationale Archeologie Dagen. Tijdens de open dag zijn er rondleidingen door het depot. Ook kun je luisteren naar verhalen over het archeologisch onderzoek aan de Nassaulaan en Huis ter Kleef. Kijk mee hoe het restaureren en conserveren van glas en metaal in zijn werk gaat. Je kunt ook zelf aan de slag met het uitpluizen van materiaal uit de gracht of een beerput. Voor kinderen zijn er leuke (knutsel)activiteiten. Heb je zelf iets gevonden, neem het dan mee naar het vondstenspreekuur. Dé kans om meer te weten te komen over jouw vondst en vragen te stellen aan de beroepsarcheologen en amateurarcheologen van onze stad!

Lezingen opgraving kasteel Huis ter Kleef
Om 14.00 en 15.00 uur wordt een lezing over de opgravingen van het Haarlemse kasteel Huis ter Kleef gehouden. De leden van de Archeologische Werkgroep Haarlem hebben het kasteel begin jaren 90 blootgelegd. Hierbij kwamen niet alleen de funderingen van het complete kasteel tevoorschijn, maar ook vele duizenden vondsten van keramiek, bot, metaal en glas. Samen met de archeologen van de gemeente Haarlem wordt momenteel het onderzoek uitgewerkt en de bewoningsgeschiedenis ontrafeld. We vertellen je graag over onze ontdekkingen!     

Locatie
De open dag is van 12.00 tot 16.00 uur. Het archeologisch depot zit aan de Korte Verspronckweg 7-9. Toegang is gratis. Ook de Bakenesserkerk is die zondag open voor publiek. Hier zijn verschillende vitrines met archeologische vondsten.

Vloerverwarming!

Posted on by
Beantwoorden

In deze rubriek wordt elke maand kort en krachtig een bijzonder, apart of juist heel gewoon opgegraven voorwerp belicht. Deze maand betreft het een beddingtegel.

In 2018 zijn tijdens de archeologische begeleiding van de aanleg van nieuwe nutsvoorzieningen in de Haarlemmer Kweektuin enkele bijzondere voorwerpen van keramiek aangetroffen die ons in eerste instantie geheel onbekend voorkwamen. Na enig speurwerk was de functie van deze tegels duidelijk: het waren beddingtegels. Deze tegels werden in de Stadskweektuin van Haarlem voor het opkweken van planten gebruikt. De vlakke, rechthoekige beddingtegels werden in de kassen op ijzeren roeden geplaatst en vormden zo een vloer waarop teelaarde werd gestort, zodat een verhoogd kweekbed ontstond waaronder de verwarmingsbuizen liepen. Door de verwarming van de teelaarde werd de groei van de planten gestimuleerd.

Cornelis Filippo
De opgegraven beddingtegels waren aan een zijde van tekst voorzien: “C, Filippo” of “C. Filippo en Zn. Hazerswoude”. De beddingtegels zijn gemaakt in de periode 1891 -het jaar dat Filippo de pottenbakkerij Werklust (en twee jaar later ook pottenbakkerij De Nijverheid) in Hazerswoude kocht en 1917, het jaar dat hij overleed. De pottenbakkerij produceerde dakpannen en aardewerk in de vorm van bloempotten en aanverwante artikelen ten behoeve van de tuinbouw zoals aardbeipotjes en zaaibakken en bouwkeramiek zoals buizen en schoorsteenpotten.

Stadskweektuin
Rond 1900 ontstond in Haarlem steeds meer behoefte aan groen in de openbare ruimte. Om aan deze vraag te voldoen was een grotere gemeentelijke kwekerij buiten de stad gewenst. In april 1909 werd zodoende het westelijk deel van het voormalig ambacht Zuid-Akendam ingericht als Stadskweektuin. Hier werden bomen, struiken, planten en bloemen voor de parken en straten van de gemeente Haarlem gekweekt. Rond 1910 legde landschapsarchitect Leonard Springer in de Stadskweektuin een siertuin en schooltuin aan en betrok de ruïne van het kasteel Huis ter Kleef -grotendeels afgedekt met zand – in het ontwerp. Een gedeelte van het oorspronkelijk ontwerp van Springer is nog altijd zichtbaar. De Springertuin en de aangrenzende speelweide zijn nu een semi-openbaar park dat wordt beheerd door het gemeentelijk natuur- en milieucentrum Ter Kleef. De oude Stadskweektuin staat nu bekend als Haarlemmer Kweektuin.


Bronnen:
Meulen, A, van der., en Smeele, P., 2002: Jaarboek Dirk van Eek, Werklust en de Nijverheid, De pottenbakkers van Hazerswoude in de negentiende eeuw
http://www.haarlemmerkweektuin.nl/historie

Archeologen in de dop!

Posted on by

IMG_8845Afgelopen weken hebben meer dan 700 leerlingen van basisschool ter Cleeff in het kader van het jaarlijkse project kust en cultuur zich in de Haarlemse archeologie verdiept. Samen met het Archeologisch Museum Haarlem hielp de Archeologische Werkgroep Haarlem (AWH) uiteraard enthousiast een handje mee. Want wat is er nou leuker om de passie voor archeologie bij kinderen aan te wakkeren!

Film, vondsten en vitrine
90 klev v 0669Voor de start van het archeologie-project werd door de juffen en enkele kinderen in het diepste geheim een leuke film gemaakt. Naast allerlei graafgereedschap als scheppen en troffels had de AWH ook enkele echte vondsten beschikbaar gesteld, waaronder niet alleen scherven maar ook een echte gave jacobakan van het kasteel Huis ter Kleef. Deze jacobakan speelde vervolgens een belangrijke rol tijdens het project. Naast de rekwisieten voor de film leverde de AWH echte middeleeuwse kookpotjes, kannetjes, borden en kinderspeelgoed –opgegraven op Huis ter Kleef- voor de inrichting van een vitrine. Daarnaast werd met opgraafspullen en gereedschap een heuse pop-up opgraving in de hal van de school ingericht. Alle kinderen konden zo goed zien hoe een opgraving er uit ziet.

Aan de slag
Naast een bezoek aan het Archeologisch Museum Haarlem kwamen alle groepen 7 en 8 12986966_837449579693361_8223224197232589806_nvan de school voor speciale archeo-lessen naar de werkruimte van de AWH. De leerlingen konden zo zien hoe na een opgraving alle vondsten worden onderzocht en beschreven. De rijen tafels vol met scherven maakten indruk! Enthousiaste AWH-leden hadden met de conservator van het Archeologisch Museum Haarlem een leuk programma samengesteld. Zo kregen de leerlingen eerst een presentatie over de opgraving van het kasteel Huis ter Kleef in de Haarlemmer Kweektuin en konden ze daarna zelf als archeoloog aan de slag.

Puzzelen en uitpluizen
12512235_837449559693363_4490598193579538658_nZo werden scherven nagetekend, kon er gruis uit de gracht worden uitgeplozen en werden scherven deskundig door de leerlingen gedateerd. En tijdens de laatste dag van het archeologie-project was een van de AWH-archeologen op school om vragen van alle leerlingen, ouders en opa’s en oma’s te beantwoorden. Maar liefst 150 leerlingen van groep 7 en 8 hebben zo kennis gemaakt met de fascinerende wereld van de archeologie. Over enkele jaren zien we ze graag weer terug om als AWH-lid mee te helpen aan het opgraven en ontrafelen van de geschiedenis van Haarlem!