Tagarchief: archeologisch museum haarlem

Lezing archeologie van het vroege Amsterdam

Posted on by
Beantwoorden

Afdeling Kennemerland van de AWN – de Nederlandse Archeologievereniging – organiseert samen met de Archeologische Werkgroep Haarlem e.o. en het Archeologisch Museum Haarlem een lezing over de archeologie van het vroege Amsterdam. De lezing wordt verzorgd door Ranjith Jayasena, senior archeoloog bij Monumenten & Archeologie van de Gemeente Amsterdam

Op 27 oktober 1275 verleende de Hollandse graaf Floris V een tolprivilege aan de inwoners van Amsterdam. In de oorkonde werd Amsterdam voor het eerst vermeld, reden voor het feestjaar Amsterdam 750. Een geboorteakte van Amsterdam was dit niet, maar wat weten we eigenlijk over het ontstaan van Amsterdam en de eerste bewoners? Hoe zag Amsterdam er in dat bewuste jaar, nu 750 jaar geleden uit, hoe groot was de nederzetting en wat zouden we tegenkomen als we een wandeling zouden maken door het Amsterdam van 1275? Vragen die aan bod zullen komen in de lezing van Ranjith Jayasena, waarin nieuwe archeologische inzichten in de vroege geschiedenis van Amsterdam worden gepresenteerd.

De nieuwe vogelvlucht van Amsterdam in 1275. (creatie van Mikko Kriek, BCL Archaeological Support)

Ranjith Jayasena is stadsarcheoloog bij Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam. In 2020 publiceerde hij de eerste synthese van 65 jaar stadsarcheologie in Amsterdam en in 2024 samen met Gabri van Tussenbroek ‘Amsterdam, het water en de mensen. Een dag aan de Amstel in 1275’.

Wanneer: woensdagavond 24 september, aanvang 20.00 uur (zaal open om 19.30 uur)
Waar: Archeologisch Museum Haarlem, Grote Markt 18 K, Haarlem (onder de Vleeshal)
Aanmelden: Deelname is gratis. U kunt zich aanmelden (verplicht) voor de lezing via: aanmeldenarcheologie@outlook.com.

Gezichtsreconstructie van de eerste Amsterdammer, door Maya d’Hollosy.

Lezing glas uit Amsterdamse bodem

Posted on by
Beantwoorden

Afdeling Kennemerland van de AWN – de Nederlandse Archeologievereniging – organiseert samen met de Archeologische Werkgroep Haarlem e.o., een lezing over glas uit Amsterdamse bodem. De lezing wordt verzorgd door Michel Hulst, glasspecialist verbonden aan Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam.

Diverse bijzondere glazen uit de zeventiende eeuw, opgegraven in Amsterdam. foto: Michel Hulst

Amsterdam heeft een zeer belangrijke rol gespeeld in de productie van luxe glaswerk, het façon de Venise. Dit zeventiende eeuwse glaswerk werd geblazen naar Venetiaans voorbeeld en kreeg in de Lage Landen al snel zijn eigen karakter en vormen. Aan de hand van historische bronnen en archeologische vindplaatsen in Amsterdam wordt nader ingaan op de ontwikkeling, productie en de bijzondere geschiedenis van dit glaswerk.

Wanneer: woensdagavond 28 mei, aanvang 20.00 uur (zaal open om 19.30 uur)
Waar: Archeologisch Museum Haarlem, Grote Markt 18 K, Haarlem (onder de Vleeshal)
Aanmelden: Deelname is gratis. U kunt zich aanmelden (verplicht) voor de lezing via: aanmeldenarcheologie@outlook.com.

Opaakwit schaaltje, met emailbeschildering, boven- en zijaanzicht, inv.nr. WLO-297-3,  foto Monumenten en Archeologie, gemeente Amsterdam

Lezing over de Bronstijd in Nederland

Posted on by
Beantwoorden

Afdeling Kennemerland van de AWN, de Nederlandse Archeologievereniging, organiseert samen met de Archeologische Werkgroep Haarlem e.o., op woensdag 29 januari een lezing over de Bronstijd (ca. 2000 tot 800 voor Chr.). De lezing wordt verzorgd door de heer dr. Karsten Wentink, archeoloog en gastonderzoeker bij de Universiteit Leiden. Zijn specialiteit is het Laat-Neolithicum en begin van de Bronstijd. De heer Wentink heeft meegewerkt aan de Bronstijd-tentoonstelling in het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) in Leiden en het bijbehorende boek. In de lezing komen onder andere de late steentijd, migratie vanuit de steppen, de klokbekers, de Nebra schijf, de rol van de zon aan de orde.

Wanneer: woensdagavond 29 januari 2025, aanvang 20.00 uur (zaal open om 19.30 uur)
Waar: Archeologisch Museum Haarlem, Grote Markt 18 K, Haarlem (onder de Vleeshal)
Aanmelden: Deelname is gratis, aanmelden is verplicht. U kunt zich aanmelden voor de lezing via: aanmeldenarcheologie@outlook.com.

De Nebra schijf is een met goud ingelegde bronzen hemelschijf en is in 1999 gevonden in Nebra (Duitsland). De schijf dateert van circa 1750 v.Chr. en is rond 1600 v.Chr. als offer in de grond begraven. 

Tentoonstelling Bronstijd – Vuur van Verandering

De Bronstijd is een periode van veranderingen. Onder meer door de handel in grondstoffen voor brons ontstonden intensieve contacten over verre afstanden, gemeenschappen met economische macht en een nieuw wapen: het zwaard. De grote tentoonstelling geeft een overzicht van de Bronstijd in Nederland (2000 – 800 v. Chr.) en Europa, met spectaculaire offergaven, machtige rituele zwaarden en kostbare voorwerpen. De tentoonstelling in het Rijksmuseum van Oudheden is t/m 16 maart 2025 te bezoeken. De lezing is een uitstekende voorbereiding op een bezoek aan de tentoonstelling.

Bezoek de Nationale Archeologiedag in Haarlem op zaterdag 17 juni 2023

Posted on by
Beantwoorden

Op de plek van de Haarlemmer Kweektuin stond ooit een imposant kasteel: Huis ter Kleef . Het is gebouwd in de 13e eeuw en heeft adellijke bewoners gehad, zoals de familie Van Cleeff en de Van Brederodes. Het kasteel kende spannende tijden met ontvoeringen, hagenpreken, feesten en partijen en een inname door Spaanse soldaten.

Dit jaar herdenken we 450 jaar ruïne, in het jaar 1573 werd het kasteel door de Spaanse belegeraars grotendeels verwoest. Nu zie je er niet veel meer van terug dan een ruïne. Op zaterdag 17 juni wordt de geschiedenis van het kasteel weer tot leven gewekt!

Kom langs tijdens de Archeologiedag bij (voormalig) Huis ter Kleef in de Haarlemmer Kweektuin. Zaterdag 17 juni van 10.00 -16.00 uur zijn hier tal van activiteiten voor jong en oud. Op dit moment wordt er ook nog volop gewerkt door de archeologen van de gemeente Haarlem en de leden van de AWH aan de publicatie van de onderzoeksresultaten van de opgravingen die bij Huis ter Kleef plaatsvonden. Tijdens het archeologieweekend zijn er lezingen waar meer over het onderzoek en de resultaten wordt gedeeld. Ook is er een kleine expositie te zien waarbij de resten van dierlijk botmateriaal centraal staan. Zo wordt er aandacht geschonken aan wat er allemaal gegeten werd door de bewoners van Huis ter Kleef.

Op zaterdag 17 juni worden er diverse (gratis) activiteiten voor jong en oud georganiseerd. Een greep uit het programma:

  • Korte lezingen over de historie en archeologische onderzoeken bij Huis ter Kleef
  • Rondleidingen over het voormalig kasteelterrein
  • Workshops uitzoeken van vulling uit de kasteelgracht, dierenbotten onderzoek of bouw je eigen kasteel
  • Knutselactiviteit en speurtocht voor kinderen
  • Verhalenvertellers
  • Kookworkshop historisch koken voor jong en oud (op inschrijving)
  • Mini expo met onder andere  dierenbotten van Huis ter Kleef. Wat stond er op het menu bij de bewoners?

Wij werken samen met de Stichting Haarlemmer Kweektuin, NME Natuur en Milieueducatie, de collega’s van Team Archeologie en het Archeologische Museum Haarlem (Gemeente Haarlem) aan een mooi programma voor de Archeologiedag!

Locatie Archeologiedag: Haarlemmer Kweektuin, Kleverlaan 9 in Haarlem.

De Archeologiedagen op 16, 17 en 18 juni brengen het verleden tot leven met honderden activiteiten door het hele land. Ga underground bij de archeoloog en ontdek jouw geschiedenis!

Geslaagde Archeologiedag!

Posted on by

Gruis pluizen, scherven dateren en zelf potjes tekenen. Het kon allemaal tijdens de Archeologiedag op zaterdag 12 oktober jl. in het Archeologisch Museum Haarlem. Samen met de vrijwilligers van het museum lieten de leden van de Archeologische Werkgroep Haarlem e.o. ruim 175 geïnteresseerden – jong, oud, Haarlemmer of van ver over de grens- kennismaken met de leuke en boeiende wereld van de Nederlandse archeologie!

Hieronder enkele actiefoto’s om nog even na te genieten:

Lezing Martijn Akkerman over historische juwelen opgraving Grote Markt 16

Posted on by

Op dinsdagavond 3 april geeft juwelenhistoricus Martijn Akkerman (bekend van Tussen Kunst & Kitsch) een lezing over de historie van juwelen en in het bijzonder de juwelen die zijn opgegraven in Haarlem. De lezing vindt plaats in de Gravenzaal. Vooraf aanmelden is noodzakelijk, door een mail te sturen naar mvddries@haarlem.nl.

Beerput
Bij de opgraving Grote Markt 16 is een aantal bijzondere 18e eeuwse sieraden in een beerput aangetroffen. Deze unieke stukken, die zelden in een beerput gevonden worden, zijn door Akkerman onderzocht. In zijn lezing gaat hij in op de vaak emotionele band tussen juwelen en mensen. In zijn verhaal combineert hij de achtergrond van de juwelen met mode en andere vormen van (toegepaste) kunst. De kleinoden zijn op dit moment te zien in de tentoonstelling Schat in het Hart van de Stad in het Archeologisch Museum Haarlem.

Toegang en programma
De lezing wordt gehouden op dinsdagavond 3 april in de Gravenzaal. Voorafgaand kunt u de tentoonstelling Schat in het Hart van de Stad  bezoeken in het Archeologisch Museum Haarlem.

19.00-19.45: ontvangst in het Archeologisch Museum Haarlem met koffie en thee.
Hier kunt u de tentoonstelling Schat in het Hart van de Stad met de Haarlemse juwelen bezoeken
19.45-20.00: ontvangst Gravenzaal voor de lezing
20.00-22.00: lezing door Martijn Akkerman

Aanmelden
De toegangsprijs bedraagt 5 euro (inclusief een pauzedrankje). Dit is op de avond zelf alleen contant te voldoen. In verband met het beperkt aantal plaatsen is vooraf aanmelden noodzakelijk via mvddries@haarlem.nl.

Over Martijn Akkerman
Martijn Akkerman doet als juwelenhistoricus onderzoek naar de geschiedenis en ontwikkeling van Europese juwelen en publiceert in vaktijdschriften in binnen- en buitenland. Bij het grote publiek is hij bekend als juwelenexpert van het televisieprogramma ‘Tussen Kunst en Kitsch’.

 

Lezing: Het Verleden van de Velden, over de archeologie van de Duin- en Bollenstreek

Posted on by

Archeoloog én auteur van het boek Het Verleden van de Velden, Jeroen van Zoolingen geeft op maandag 26 februari a.s. in het Archeologisch Museum Haarlem een lezing over de archeologie van de Duin- en Bollenstreek.

De geschiedenis gaat zo’n 5000 jaar terug, toen de eerste bewoners in dit gebied arriveerden maar er is ook genoeg te vertellen over de Romeinse tijd en vroeg middeleeuwen. De vele verdwenen en nog bestaande kastelen zijn een duidelijke aanwijzing voor de rol die de streek in de late middeleeuwen speelde, in de tijd dat het graafschap Holland werd gevormd. Aan de hand van de vele vondsten, gevonden tijdens de afgravingen van de oude duinen voor de bollenteelt gecombineerd met gegevens van opgravingen van de laatste jaren in dit gebied ten noorden van den Rijnmonding vertelt hij over de rijke archeologische geschiedenis van dit gebied.

Praktisch
De lezing begint om 20.00 uur, de deuren van het Archeologisch Museum Haarlem gaan om 19.30 uur open. Het adres is Grote Markt 18k in Haarlem. Aanmelden kan door een mail te sturen naar mvddries@haarlem.nl.

Publieksboek
‘Het Verleden van de Velden’ is een nieuw publieksboek over de archeologie van de Duin- en Bollenstreek. Het onthult de lange tijd onderbelichte archeologische rijkdom van dit oude land. Het boek is op de avond zelf ook te koop (19,50 euro).
Auteur Jeroen van Zoolingen is geboren in Leiden en groeide op in de Duin- en Bollenstreek. Al vroeg ontwikkelde hij interesse in de archeologie van de streek. Hij studeerde Archeologie en Prehistorie aan de Universiteit Leiden, en is sinds zijn afstuderen werkzaam als archeoloog in West-Nederland.

Filmpje
Bekijk hier het Youtube-filmpje met het interview spreker, auteur, archeoloog en Bollenstreker Jeroen van Zoolingen.

Lezing: Goud aan de Grote Markt over de opgraving Grote Markt 16

Posted on by

Maandag 22 januari organiseren wij samen met het Archeologisch Museum Haarlem een lezing over de opgraving aan de Grote Markt 16 (1990-1991). Sprekers zijn Theo Nieuwenhuizen en Gert Kats (beiden lid van de Archeologische Werkgroep Haarlem) en destijds betrokken bij het onderzoek.

Tijdens de lezing komt het onderzoek en de vondsten uitgebreid aan bod: hoe verliep de opgraving en wat kan er gezegd worden over de verschillende perioden van bouw en gebruik van het pandje? Wat is er allemaal in de beerputten gevonden en wat vertelt dit over de bewoners en gebruikers van deze plek, die vanaf de 13e eeuw bebouwd is geweest.

Uiteraard is het ook mogelijk om de tentoonstelling te bezoeken.

Toegang gratis. Deuren open om 19:45, lezing begint om 20:00 uur.

Archeologisch Museum Haarlem
Grote Markt 18k
2011 RD Haarlem

Handwerk!

Posted on by

In deze rubriek wordt elke maand kort en krachtig een bijzonder, apart of juist heel gewoon opgegraven voorwerp belicht. Deze maand betreft het een plavuis met een handafdruk.

Momenteel is in het Archeologisch Museum Haarlem de fraaie tentoonstelling Schat in de stad te zien over de opgraving van het pand Grote Markt 16, het huidige smalle entreegebouw van de Verweyhal. De opgraving is begin jaren negentig door eden van de Archeologische Werkgroep Haarlem uitgevoerd. In de tentoonstelling wordt aan de hand van de vele vondsten het verhaal van de bewoners en gebruikers van Grote Markt 16 verteld. De locatie is al sinds de middeleeuwen bewoond. Uit een van de oudste beerputten is namelijk een gave middeleeuwse kookpot, een zogenaamde grape aangetroffen. Uit latere perioden zijn ook opmerkelijke vondsten gedaan, zoals een uitgebreid servies met kopjes en pijpenkoppen uit de tijd dat het pand als koffiehuis werd gebruikt. Uit deze periode stamt ook de bijzondere vondst van enkele sieraden in een van de beerputten.

Bouwmateriaal
Naast alle in het oog springende vondsten zijn er ook diverse voorwerpen opgegraven die een stuk minder spectaculair ogen, zoals bouwmateriaal in de vorm van bakstenen en plavuizen. Tijdens de uitwerking van de vele vondsten werd tussen al het bouwmateriaal een bijzondere vondst gedaan. Op twee plavuizen werd namelijk aan de achterzijde een handafdruk in tinglazuur aangetroffen. Op deze manier komt het verleden in ene wel heel dichtbij!

Handafdruk
De handafdruk aan de achterzijde van de plavuisjes geeft ons een inkijkje in het productieproces van dergelijke plavuizen. De plavuizen werden, nadat ze waren gebakken, voorzien van een laagje witte tinglazuur, het zogenaamde kwaarten. Dit glazuur was vrij kostbaar, vandaar dat de plavuizen alleen aan de zichtzijde van een laag witte tinglazuur werden voorzien. De plavuis werd in één hand schuin gehouden waardoor het overtollige glazuur er vanaf kon druipen en kon worden opgevangen. Dit moet ook zo met de plavuizen van de Grote Markt 16 zijn gebeurd. De maker had echter vuile handen gekregen en heeft hierdoor zijn eigen handafdruk achtergelaten. Ook aan de zijkant van een van de plavuizen zijn nog vingerafdrukken zichtbaar. Deze plavuisjes zijn omstreeks 1400 – 1450 te dateren.

Tentoonstelling
Wie de plavuizen en de vele andere spannende vondsten van de opgraving Grote Markt 16 wil zien, moet zeker even een bezoekje aan het Archeologisch Museum Haarlem brengen. Ideaal voor de kerstvakantie!

Beleef archeologie in Haarlem tijdens de Nationale Archeologiedagen!

Posted on by

Tijdens de Nationale Archeologiedagen op zaterdag 14 en zondag 15 oktober is in Haarlem ook van alles te beleven op archeologisch gebied. Op zaterdag 14 oktober geeft een archeoloog in het Archeologisch Museum Haarlem uitleg over de opgraving van de Eksterlaan. Op zondag is er een middeleeuwse dag in het museum en wordt in het Prinsenhof onderzoek gedaan naar de Haarlemse Beek. Het publiek is van harte welkom om bij het onderzoek te komen kijken en vragen te stellen. De activiteiten worden op beide dagen van 11:00 tot 17:00 uur gehouden.

Onderzoek Haarlemse Beek
Archeologen van Bureau Archeologie starten op zondag 15 oktober met het (vervolg)onderzoek naar de Haarlemse beek. Dit onderzoek voeren zij uit samen met de vrijwilligers van de Archeologische Werkgroep Haarlem e.o. Tijdens dit onderzoek wordt het overkluisde deel van de Beek blootgelegd op de locatie ‘ Prinsenhof’, achter het Stadhuis van Haarlem, tegenover het Stedelijk Gymnasium. De oude Beek stroomde (grotendeels overkluisd) onder het centrum van Haarlem door om uit te monden in het Spaarne. In de vijftiende eeuw zijn delen van de beek overkluisd. De overkluizing in het Prinsenhof lijkt echter, gezien het gebruikte type bakstenen, uit de zeventiende eeuw te stammen. Het Prinsenhof ligt aan de Jacobijnenstraat.

Middeleeuwse dag
Op zondag 15 oktober organiseert het Archeologisch Museum Haarlem een middeleeuwse dag in het teken van ‘beleef de middeleeuwen met Cornelis’. Een verhalenvertelster vertelt spannende verhalen over Cornelis, de middeleeuwer die in 2012 onder de Botermarkt is gevonden en die als reconstructie weer in het museum tot leven is gebracht. Er zijn ook verschillende middeleeuwse spelletjes en knutselactiviteiten. Het Archeologisch Museum Haarlem ligt aan de Grote Markt 18k.

Vondsten van de Eksterlaan
Wie meer wil weten over het onderzoek van de Eksterlaan en de resultaten hiervan kan op zaterdag 14 oktober in het Archeologisch Museum Haarlem terecht. Dan zijn er vondsten te zien, vers van het onderzoek, en komt een archeoloog vertellen over de prehistorie en middeleeuwse ontdekkingen die daar gedaan zijn. Het Archeologisch Museum Haarlem ligt aan de Grote Markt 18k.

Meer archeologie?
Kijk op www.archeologiedagen.nl voor een compleet overzicht van alle landelijke activiteiten die tijdens de Archeologiedagen worden uitgevoerd.